Binnenverlichting

Het begrip binnenverlichting dekt een groot scala aan toepassingsgebieden, ieder met zijn eigen specifieke functionaliteit van verlichting.

In de industriële omgeving is een nauwkeurige analyse van de specifieke visuele taken noodzakelijk om te kunnen komen tot vaststelling van de relevante verlichtingsparameters. Een hoge productiviteit is een belangrijke vereiste zodat hier de nadruk veelal ligt op goede verlichtingsniveaus van licht vanuit de juiste richting zonder storende verblinding en schaduwwerking. De kleurweergave dient zodanig te zijn dat de in het productieproces aanwezige kleuren goed onderscheiden kunnen worden.

Ook in de kantoorverlichting moet het verlichtingsniveau zodanig zijn dat de visuele taken zonder overdreven inspanning van de ogen gedurende langere tijd uitgevoerd kunnen worden. In het algemeen is hier iets meer aandacht voor comfort. Hierbij zijn dan onder andere belangrijk: een goede verblindingsbegrenzing, acceptabele luminantieverhoudingen, een kleurweergave die met name de huidkleur goed weergeeft en een lichtkleur die goed samengaat met het binnentredende daglicht en de gekozen kantoorinrichting. Een bijzonder punt van aandacht in kantoren is de werkplek waar met beeldschermen gewerkt wordt.

Aan de verlichting van taken in het onderwijs worden nagenoeg dezelfde eisen gesteld als aan kantoorverlichting. Bijzondere aandacht zal moeten worden besteed aan de verticale verlichtingssterkte in die lokalen waar daadwerkelijk instructie wordt gegeven.

Specifiek voor de verlichting in de gezondheidssector is, dat vooral de huidkleur op een zo perfect mogelijke manier moet worden weergegeven. Op die plaatsen waar medische verrichtingen worden gedaan, worden vaak extreem hoge verlichtingsniveaus gevraagd. Deze niveaus worden vrijwel altijd gerealiseerd met speciale armaturen.

Voor de vaststelling van de verlichtingsniveaus voor de binnensporten is met name de snelheid van de sport (of de bal) van belang. Voor die sporten waarbij de spelers vaak naar boven kijken (volleybal, basketbal) moeten de lampen zeer goed in het armatuur afgeschermd zijn; een eventuele verlichting vanuit de zijkanten kan hierbij ook helpen. In het algemeen is vooral voor de toeschouwers een goed verticaal verlichtingsniveau gewenst, in het bijzonder wanneer ter plaatse regelmatig TV-opnamen worden gemaakt.

Verlichting in de detailhandel heeft als belangrijkste functie om de koopwaar zo aantrekkelijk mogelijk te doen uitkomen. Naast een algemene verlichting die vooral dient om de klant gemakkelijk zijn weg door de winkel te laten vinden, wordt veel gebruik gemaakt van gerichte verlichting met spots, die de artikelen extra onder de aandacht van de klant brengen. Een zeer goede kleurweergave is een vereiste.

De verlichting in musea is sterk afhankelijk van het tentoongestelde. Sommige producten (papier, textiel) zullen onder invloed van licht verkleuren; andere zoals bijvoorbeeld keramiek zullen daar weinig last van hebben. In het algemeen wordt gewerkt met een laag algemeen verlichtingsniveau. De tentoongestelde producten worden dan separaat aangelicht met een veelal gerichte bundel, resulterend in het vereiste niveau. Ook hier is een excellente kleurweergave een eis en dient de lichtkleur aangepast te zijn aan het type museum.

In de horeca wordt de verlichting gebruikt als element om de sfeer te ondersteunen. In het algemeen worden lampen met warme lichtkleuren gebruikt en met een goede kleurweergave.

In woonhuizen wordt de keuze vrijwel volledig bepaald door de persoonlijke smaak van de bewoners. Toch zijn ook hier voor de verschillende ruimtes richtlijnen aan te geven.

Buitenverlichting

Ook het gebied van de buitenverlichting dekt een aantal verschillende toepassingen.

Bij verkeerswegen wordt het verlichtingsniveau bepaald door de snelheden waarmee gereden wordt en door de verkeersintensiteit. In tegenstelling tot de binnenverlichting wordt hier niet de verlichtingssterkte gebruikt maar de wegdekluminantie. De verblindingseisen stellen beperkingen aan de toegelaten armatuurluminantie. Buiten de bebouwde kom worden nauwelijks eisen gesteld aan de kleurweergave, terwijl binnen de bebouwde kom een minimale kleuronderscheiding wenselijk is. Tunnels kennen meestal een flexibele schakel- of regelbare verlichting voor de verschillen in dag- en nachtsituatie. Overdag moet zowel bij de ingang als bij de uitgang het grote helderheidverschil tussen het daglicht en de verlichting in het middendeel van de tunnel worden opgevangen. ’s Nachts treedt de omgekeerde situatie op; het niveau van de straatverlichting zal in het algemeen lager zijn dan het niveau in het midden van de tunnel.

In verblijfsstraten wordt voor het niveau vaak weer de verlichtingssterkte gebruikt. Ook een goed verticaal (of semi-cilindrisch) component is hier van belang voor de herkenning van tegemoetkomende verkeersdeelnemers. Een minimale kleurherkenning is ook hier gewenst.

De verlichting van fiets- en wandelpaden dient zodanig te zijn dat eventuele obstakels tijdig herkend kunnen worden. In het algemeen dient de verlichting hier vooral ook om de fietsers en wandelaars een gevoel van veiligheid te geven.

Noodverlichting

Vluchtrouteverlichting is dat deel van de noodverlichting dat moet garanderen dat een vluchtroute doeltreffend kan worden herkend en gebruikt. De verlichtingssterkte op ieder punt van de vloer langs de vluchtroute van dit type verlichting mag in het algemeen niet minder zijn dan 1% van de verlichtingssterkte van de normale verlichtingsinstallatie.

Veiligheidsverlichting is de verlichting die de veiligheid van de personen dient te garanderen die werkzaamheden uitvoeren die gevaarlijk kunnen zijn. Het niveau van de veiligheidsverlichting op het directe werkvlak zou niet minder dan 5% van de verlichtingssterkte van de normale verlichtingsinstallatie mogen zijn.

De hulpverlichting is bedoeld om normale bezigheden grotendeels onveranderd te kunnen laten doorgaan.

Een nieuwe ontwikkeling is de invoering van visuele geleidingssystemen, die met name bij sterke rookontwikkeling helpen een uitweg uit het noodgebied te vinden. Een dergelijk systeem wordt nu al gebruikt in het gangpad van vliegtuigen.

Bijzondere toepassingen

Van de bijzondere verlichting wordt een grote groep gevormd door de verlichting die wordt gebruikt ter verfraaiing van parken, standbeelden, monumenten, gebouwen en dergelijke.

Een speciale vorm hiervan zijn de licht- en geluidspelen, waarbij de verlichting in samenhang met gesproken woord en muziek, vaak geconcentreerd rond een oud monument, de geschiedenis van dat monument verhalen. Duidelijk zal zijn dat hier geen eisen bestaan in termen van verlichtingssterkte, verblinding, enzovoorts. De expertise van de lichtontwerper zal uiteindelijk bepalen of de verlichting een succesvolle bijdrage levert aan de beoogde verfraaiing.

Over Armaturen

De verlichtingsarmaturen zijn onder te verdelen in armaturen bestemd voor:

Binnenverlichting
Buitenverlichting
Noodverlichting
Bijzondere toepassingen

Binnenverlichting

Het begrip binnenverlichting dekt een groot scala aan toepassingsgebieden, ieder met zijn eigen specifieke functionaliteit van verlichting. In de industriële omgeving is een nauwkeurige analyse van de specifieke visuele taken noodzakelijk om te kunnen komen tot vaststelling van de relevante verlichtingsparameters. Een hoge productiviteit is een belangrijke vereiste zodat hier de nadruk veelal ligt op goede verlichtingsniveaus van licht vanuit de juiste richting zonder storende verblinding en schaduwwerking. De kleurweergave dient zodanig te zijn dat de in het productieproces aanwezige kleuren goed onderscheiden kunnen worden. Ook in de kantoorverlichting moet het verlichtingsniveau zodanig zijn dat de visuele taken zonder overdreven inspanning van de ogen gedurende langere tijd uitgevoerd kunnen worden. In het algemeen is hier iets meer aandacht voor comfort. Hierbij zijn dan onder andere belangrijk: een goede verblindingsbegrenzing, acceptabele luminantieverhoudingen, een kleurweergave die met name de huidkleur goed weergeeft en een lichtkleur die goed samengaat met het binnentredende daglicht en de gekozen kantoorinrichting. Een bijzonder punt van aandacht in kantoren is de werkplek waar met beeldschermen gewerkt wordt. Aan de verlichting van taken in het onderwijs worden nagenoeg dezelfde eisen gesteld als aan kantoorverlichting. Bijzondere aandacht zal moeten worden besteed aan de verticale verlichtingssterkte in die lokalen waar daadwerkelijk instructie wordt gegeven. Specifiek voor de verlichting in de gezondheidssector is, dat vooral de huidkleur op een zo perfect mogelijke manier moet worden weergegeven. Op die plaatsen waar medische verrichtingen worden gedaan, worden vaak extreem hoge verlichtingsniveaus gevraagd. Deze niveaus worden vrijwel altijd gerealiseerd met speciale armaturen. Voor de vaststelling van de verlichtingsniveaus voor de binnensporten is met name de snelheid van de sport (of de bal) van belang. Voor die sporten waarbij de spelers vaak naar boven kijken (volleybal, basketbal) moeten de lampen zeer goed in het armatuur afgeschermd zijn; een eventuele verlichting vanuit de zijkanten kan hierbij ook helpen. In het algemeen is vooral voor de toeschouwers een goed verticaal verlichtingsniveau gewenst, in het bijzonder wanneer ter plaatse regelmatig TV-opnamen worden gemaakt. Verlichting in de detailhandel heeft als belangrijkste functie om de koopwaar zo aantrekkelijk mogelijk te doen uitkomen. Naast een algemene verlichting die vooral dient om de klant gemakkelijk zijn weg door de winkel te laten vinden, wordt veel gebruik gemaakt van gerichte verlichting met spots, die de artikelen extra onder de aandacht van de klant brengen. Een zeer goede kleurweergave is een vereiste. De verlichting in musea is sterk afhankelijk van het tentoongestelde. Sommige producten (papier, textiel) zullen onder invloed van licht verkleuren; andere zoals bijvoorbeeld keramiek zullen daar weinig last van hebben. In het algemeen wordt gewerkt met een laag algemeen verlichtingsniveau. De tentoongestelde producten worden dan separaat aangelicht met een veelal gerichte bundel, resulterend in het vereiste niveau. Ook hier is een excellente kleurweergave een eis en dient de lichtkleur aangepast te zijn aan het type museum. In de horeca wordt de verlichting gebruikt als element om de sfeer te ondersteunen. In het algemeen worden lampen met warme lichtkleuren gebruikt en met een goede kleurweergave. In woonhuizen wordt de keuze vrijwel volledig bepaald door de persoonlijke smaak van de bewoners. Toch zijn ook hier voor de verschillende ruimtes richtlijnen aan te geven.

Buitenverlichting

Ook het gebied van de buitenverlichting dekt een aantal verschillende toepassingen. Bij verkeerswegen wordt het verlichtingsniveau bepaald door de snelheden waarmee gereden wordt en door de verkeersintensiteit. In tegenstelling tot de binnenverlichting wordt hier niet de verlichtingssterkte gebruikt maar de wegdekluminantie. De verblindingseisen stellen beperkingen aan de toegelaten armatuurluminantie. Buiten de bebouwde kom worden nauwelijks eisen gesteld aan de kleurweergave, terwijl binnen de bebouwde kom een minimale kleuronderscheiding wenselijk is. Tunnels kennen meestal een flexibele schakel- of regelbare verlichting voor de verschillen in dag- en nachtsituatie. Overdag moet zowel bij de ingang als bij de uitgang het grote helderheidverschil tussen het daglicht en de verlichting in het middendeel van de tunnel worden opgevangen. ’s Nachts treedt de omgekeerde situatie op; het niveau van de straatverlichting zal in het algemeen lager zijn dan het niveau in het midden van de tunnel. In verblijfsstraten wordt voor het niveau vaak weer de verlichtingssterkte gebruikt. Ook een goed verticaal (of semi-cilindrisch) component is hier van belang voor de herkenning van tegemoetkomende verkeersdeelnemers. Een minimale kleurherkenning is ook hier gewenst. De verlichting van fiets- en wandelpaden dient zodanig te zijn dat eventuele obstakels tijdig herkend kunnen worden. In het algemeen dient de verlichting hier vooral ook om de fietsers en wandelaars een gevoel van veiligheid te geven.

Noodverlichting

Noodverlichting is de verlichting die wordt aangeschakeld als de normale verlichting uitvalt, bijvoorbeeld door het wegvallen van de netspanning. Er zijn verschillende typen noodverlichting in gebruik te weten vluchtrouteverlichting, veiligheidsverlichting en hulpverlichting. Vluchtrouteverlichting is dat deel van de noodverlichting dat moet garanderen dat een vluchtroute doeltreffend kan worden herkend en gebruikt. De verlichtingssterkte op ieder punt van de vloer langs de vluchtroute van dit type verlichting mag in het algemeen niet minder zijn dan 1% van de verlichtingssterkte van de normale verlichtingsinstallatie. Veiligheidsverlichting is de verlichting die de veiligheid van de personen dient te garanderen die werkzaamheden uitvoeren die gevaarlijk kunnen zijn. Het niveau van de veiligheidsverlichting op het directe werkvlak zou niet minder dan 5% van de verlichtingssterkte van de normale verlichtingsinstallatie mogen zijn. De hulpverlichting is bedoeld om normale bezigheden grotendeels onveranderd te kunnen laten doorgaan. Een nieuwe ontwikkeling is de invoering van visuele geleidingssystemen, die met name bij sterke rookontwikkeling helpen een uitweg uit het noodgebied te vinden. Een dergelijk systeem wordt nu al gebruikt in het gangpad van vliegtuigen.

Bijzondere toepassingen

Van de bijzondere verlichting wordt een grote groep gevormd door de verlichting die wordt gebruikt ter verfraaiing van parken, standbeelden, monumenten, gebouwen en dergelijke. Een speciale vorm hiervan zijn de licht- en geluidspelen, waarbij de verlichting in samenhang met gesproken woord en muziek, vaak geconcentreerd rond een oud monument, de geschiedenis van dat monument verhalen. Duidelijk zal zijn dat hier geen eisen bestaan in termen van verlichtingssterkte, verblinding, enzovoorts. De expertise van de lichtontwerper zal uiteindelijk bepalen of de verlichting een succesvolle bijdrage levert aan de beoogde verfraaiing.